Марказий Осиё атроф-муҳит ва иқлим ўзгаришини ўрганиш университетида ("Green University") “ “Bash ва Jankeldi шамол электр станциялари лойиҳалари доирасида қушларнинг электр узатиш тармоғи билан тўқнашувини олдини олиш учун қурилмаларни ўрнатиш тажрибаси”га бағишланган матбуот анжумани бўлиб ўтди.

Шамол турбиналарининг қушлар популяциясига таъсирини камайтириш усулларини тадқиқ қилишга қаратилган лойиҳа "ACWA Power" компанияси томонидан Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги билан ҳамкорликда амалга оширилмоқда.

Тадбирда шамол энергетикаси барқарор энергия манбаларига ўтишда асосий роль ўйнаши, лекин унинг атроф-муҳитга таъсирини минималлаштириш ниҳоятда муҳим экани таъкидланди. "Bird Flight Diverter" (BFD) эксперименти доирасида "ACWA Power" компанияси шамол турбинасига қушларнинг урилиш хавфини камайтириш учун инновацион технологияларни синовдан ўтказмоқда. Экспериментда камёб ва йўқолиб кетиш хавфи остидаги турларга алоҳида эътибор қаратилмоқда, чунки Ўзбекистон бу тур учун муҳим яшаш жойи бўлиб, турнинг салмоқли қисми шамол станциялари яқинида яшайди.

Матбуот анжуманида орнитология ва биологик хилма-хилликни сақлаш соҳасидаги етакчи халқаро экспертлар: эколог ва биохилма-хилликни сақлаш бўйича эксперт, "Biopolis-CIBIO" ва Portu университети (Португалия) илмий ходими J.P. Silva , Шарқий Англия университети профессори, ёввойи табиатни муҳофаза қилиш бўйича ва экотизимларни бошқариш бўйича мутахассис Paul Dolman, қушларни асраш ва уларнинг шамол энергетикаси инфратузилмаси (Буюк Британия) билан ўзаро алоқалари бўйича етакчи халқаро эксперт Kate Scotland иштирок этди.

Мутахассисларнинг таъкидлашича, уч йиллик тадқиқот доирасида электр тармоғининг бутун узунлиги бўйлаб ҳар ҳафта қушлар ўлими (барча ўрта ва йирик турлар) мониторинги ўтказилади.

“Қайси турдаги тўқнашувларнинг олдини олиш мосламаси (BFD) энг яхши ишлашини солиштириш учун биз ҳар бир турдаги қурилмани BFDсиз бошқарув кетма-кетлиги билан алмашиб, 8 та рейс кетма-кетлигида ўрнатамиз. BFDнинг барча турлари энг яхши мавжуд амалиётлар ва техник шартларга мувофиқ ўрнатилади”, — деди Paul Dolman.

Экспериментнинг муҳим қисми 100 тутқунликда кўпайтирилган ва 100 ёввойи қушни қамраб олади, кейинчалик бу миқдорни 300 тага етказиш белгиланган.

Эксперимент натижалари нафақат 300 километр узунликдаги электр узатиш тармоғининг таъсирини камайтириш учун энг яхши ечимни беради, бу эса майдон маълумотлари билан тасдиқланади, балки Ўзбекистондаги ва бутун Марказий Осиёдаги энг заиф қушлар гуруҳига мос келадиган тўқнашувнинг олдини олиш қурилмалари (БФД) турларини энг яхши амалиётларга асосланиб ишлаб чиқиш имконини яратади.

Бундан ташқари, электр узатиш тармоқларидаги тувалоқларнинг ўлим даражасига оид қимматли маълумотлар олинади, бу эса келажакдаги хавфларни аниқ баҳолаш ва уларни минималлаштириш ҳамда компенсация қилиш учун самарали стратегияларни ишлаб чиқишга ёрдам беради.

Манба: https://gov.uz/oz/eco/news/view/36584

«Ўзбекистон МЭТ» АЖ Ахборот хизмати
http://t.me/uzmetaxborotxizmati