Янгиликлар
Хизмат сафари ҳисоботи: “Қайракқум ГЭС” ҳамда 500 кВ кучланишли “Сўғд” подстанцияларига амалга оширилган сафар юзасидан ҳисобот (2023 йил 30 май, Тожикистон Республикаси)
  • 02.06.2023
  • 127

“Ўзбекистон миллий электр тармоқлари” АЖ бошқаруви раисининг видеоселектор йиғилишидаги топшириғига мувофиқ, Бошқарув раисининг биринчи ўринбосари С.Артиков бошчилигида Тожикистон Республикаси “Қайракқум ГЭС” энергетика объектида ўрнатилган элегазли комплект тарқатиш қурилмалари (КРУЭ) ҳамда замонавий лойиҳалар асосида қурилган 500 кВ кучланишли “Сўғд” подстанцияси билан танишиш мақсадида 2023 йилнинг 30 май куни Тожикистон Республикасига хизмат сафари амалга оширилди.

Куннинг биринчи яримида делегация аъзолари “Қайракқум ГЭС”га ташриф буюришди. Бу ерда ГЭСнинг 220/110/10 кВ подстанцияси билан яқиндан танишилди. Ушбу подстанцияга “Қайракқум ГЭС”тан чиқувчи 110 кВ кучланишли 2 та электр узатиш тармоқлари орқали қувват етказилади. Подстанцияда қуввати 125000 кВА бўлган Туркия Республикасининг Grid Solutions компаниясида ишлаб чиқарилган 220/110/10 кВ кучланишли 2 дона автотрансформаторлари ўрнатилган. АТ-2 автотрансформаторида созлаш-монтаж ишлари олиб борилмоқда. АТ-1 ва АТ-2 трансформаторларида автоматик ёнғинни ўчириш тизими жорий қилинган.

2015 йили подстанциянинг 220 кВ кучланишли ёпиқ тақсимловчи иншоотида АВВ компаниясининг 1 фазали элегазли комплект тарқатиш қурилмалари — КРУЭ ўрнатилган. Комплект тақсимловчи қурилмада (КТҚ) 8 та ячейка мавжуд бўлиб, барча қурилмалар 12х28 метр ҳажмдаги бинода жойлашган. 220 кВ КТҚ 2 та шиналар системаси ва айланма шиналар системаси схемаси орқали бажарилган. I-СШ-220 кВ ва II-СШ-220 кВ ўзора шиналар системаси орасидаги МШВ-220 кВ ўчиргичи орқали ўзора боғланган.

Подстанциянинг 110 кВ томонида мавжуд очиқ таксимлаш қурилмаси (элегазли ўчиргичлар билан) демонтаж қилиниб, ўрнига Siemens Energy компаниясининг 3 фазали элегазли комплект тарқатиш қурилмалари — КРУЭ ўрнатилган. КТҚда 9 та ячейка мавжуд бўлиб, барча қурилмалар 9х22 метр ҳажмдаги бинода жойлашган.

Куч трансформаторидан 110 кВ ва 220 кВ КРУЭгача бўлган қисмда куч кабеллари ўрнатилган. ГЭС билан подстанция оралиғидаги ҳаво тармоғи охирги металл таянчда 110 кВ кабель тармоғига ўтказилган. Подстанциянинг 110 кВ ҳамда 220 кВ томонида графит изоляциали куч кабелларидан фойдаланилган.

Подстанциянинг ўзгармас ток тизимида замонавий электр қурилмалар ўрнатилган бўлиб, аккумлятор батареялар 2 поғонали стелажларга жойлаштирилган.

Подстанцияда SCADA тизими ҳамда рақамли подстанция элементлари жорий қилинган.

Подстанциянинг лойиҳа ҳужжатлари, материал тақсимоти ва қурилиш-монтаж ишлари Испаниянинг “Cobra” компанияси томонидан бажарилмоқда.

Бундан ташқари, элегаз қурилмалар билан биргаликда ишлаб чиқарувчи завод томонидан элегазни таҳлил қилиш қурилмаси ва элегазни қайта тўлдириш қурилмалари етказиб берилган.

ГЭСнинг мутахассислари КРУЭ тизимини эксплуатация қилишнинг қуйидаги афзалликлари кўрсатилиб ўтилди:

♦ ўчириб-ёқиш операцияларининг хафвсизлиги;

♦ ўчириб-ёқиш операцияларининг тезкорлиги;

♦ эксплуатация ишларининг ҳажми камайганлиги.

 Куннинг иккинчи яримида 500 кВ кучланишли “Сўғд” подстанциясига етиб келдик. 550/220/35 кВли “Сўғд” подстанцияси Тожикистон Республикасининг шимолида жойлашган бўлиб, 500 кВли электр тармоғи орқали 500 кВ кучланишли “Душанбе” подстанциясига уланган. Подстанциянинг умумий қуввати 1002 МВА бўлиб, 2 жамланма бир фазали автотрансформаторлар ўрнатилган.

“Сўғд” подстанциясининг 220 кВ ОТҚ томонида жами 13 та уланма ўрнатилган бўлиб, шундан 9 та 220 кВли электр тармоқлар уланмалари мавжуд.

220 кВ ва 500 кВ ОТҚларнинг порталлари таянчларида цинк қопламали металл конструкциялар фойдаланилган. Подстанция ҳудудидаги қурилмаларнинг фундаментлари қуйма монолит-бетон усулида бажарилган.

“Сўғд” подстанциясида SCADA тизими ҳамда рақамли подстанция элементлари жорий қилинган. Жумладан, электр қурилмаларни масофадан бошқариш имконияти мавжуд, трансформатор ва бошқа электр қурилмаларнинг ҳолатини мониторинг қилиш тизими ишлатилмоқда. Мониторинг тизими орқали бошқарув пульти биносидаги иш компьютеридан туриб трансформаторнинг юкламасини, ҳароратини, мойнинг миқдори ва босимини билиш имконияти яратилган.

 Шунингдек “Сўғд” ва “Қайракқум” подстанцияларидан чиқувчи электр тармоқларнинг биринчи таянчлари кўздан кечирилди. 500 кВли “Сўғд” подстанциясидан “Датка” подстанциясигача электр тармоғининг биринчи таянчларининг фундаментлари қуйма монолит тарзда бажарилган.

Ўзбекистон Республикаси электр энергетика объектларида ҳам шундай замонавий рақамли подстанция қурилмалари ўрнатилмоқда. Ушбу жиҳоз ва қурилмаларни эксплуатация қилиш жараёнида уларнинг иш принципини яхши ўзлаштириш муҳим масала ҳисобланади. Комплект таксимловчи курилманинг иш самарадорлиги, майдон эгаллаши бўйича ихчамлиги ва эксплуатация жараёнида нисбатан хавфсиз экани хизмат сафарига борган мутахассисларда лозим тушунча ва хулосалар пайдо қилди.

 

Хизмат сафари гуруҳи номидан ҳисоботни тайёрлашди:

 

✍️  Нурлан Умбетов,  Электр тармоқларини эксплуатация қилиш бошқармаси етакчи муҳандиси;

✍️  Абдураҳим Абдуллаев, Электр тармоқларини эксплуатация қилиш бошқармаси 1-тоифали муҳандиси

 

«Ўзбекистон МЭТ» АЖ Ахборот хизмати

https://t.me/uzmetaxborotxizmati    

>