ПЕКИН, 17 январь. /«Дунё» АА/. Хитойнинг инглиз тилида босиладиган «Beijing Review» журналида Хитой ва Ўзбекистон ўртасидаги икки томонлама муносабатларга бағишланган таҳлилий мақола чоп этилди, деб хабар бермоқда «Дунё» АА мухбири.
«Сўнгги йилларда Хитой – Ўзбекистон ҳар томонлама стратегик шериклик муносабатлари сифат жиҳатидан янги босқичга кўтарилди, - дейилади мақолада. - 2023 йилда Президент Шавкат Мирзиёев Хитойга икки марта ташриф буюрди. 2024 йил ҳам икки давлат учун фаол ва энг юқори даражадаги муҳим воқеаларга бой бўлишини кутилмоқда».
Нашрда қайд этилишича, мамлакатлар икки томонлама ва минтақавий институтлар орқали ҳамкорлик қилишдан ташқари, қадимий Ипак йўли йўли бўйлаб ва унинг сарҳадларидан чиққан ҳолда алоқаларни кенгайтиришга қаратилган Хитойнинг «Бир макон ва бир йўл» ташаббусида иштирок этиш орқали ҳам кенг қамровли стратегик шерикликни чуқурлаштирмоқда. Маълум қилинганидек, Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев Хитой Раиси Си Цзиньпиннинг таклифига биноан Пекинда уч марта – 2017, 2019 ва 2023 йилларда «Бир макон, бир йўл» халқаро ҳамкорлик форумида қатнашди.
«Марказий Осиёнинг транспорт салоҳиятини, хусусан, «Бир макон, бир йўл» лойиҳаси доирасидаги ҳамкорликнинг энг истиқболли йўналишларидан бири - бу Ўзбекистон–Қирғизистон–Хитой темир йўлини қуриш лойиҳасидир, - дея таъкидланган мақолада. – Ушбу йўл Шарқий Осиёдан Яқин Шарқ ва Жанубий Европа мамлакатларига йўналишни сезиларли даражада, шунингдек, юкларни етказиб бериш муддатини етти-саккиз кунга қисқартиради. Бу Хитой ва Марказий Осиё давлатлари, хусусан, Ўзбекистон билан товар айирбошлаш ҳажмининг ошишига ижобий таъсир кўрсатади».
Нашрда қайд этилишича, Ўзбекистон ва Хитой ўртасидаги савдо-иқтисодий ҳамкорликнинг ижобий динамикаси ҳали ҳам янада ўсиш учун катта имкониятларга эга.
«Ушбу салоҳиятдан фойдаланиш учун икки давлат ўзаро товар айирбошлаш ҳажмини ошириш учун қулай шарт-шароитлар яратиш, Ўзбекистондаги муҳим саноат ва инфратузилма лойиҳаларига Хитой сармоясини жалб этиш, шунингдек, транспорт-логистика соҳасида қўшма ҳаракатларни ривожлантириш бўйича ҳамкорликда ишламоқда», - деб ёзган журнал.
Мақолада хабар қилинганидек, Хитой Ўзбекистоннинг энг йирик савдо ҳамкорларидан бири ҳисобланади. Хитой статистик маълумотларига кўра, 2023 йилнинг январь-ноябрь ойларида ўзаро товар айирбошлаш ҳажми 30 фоиздан ортиқ ўсди ва 12 миллиард доллардан ошди. Хитойнинг Ўзбекистонга ўзлаштирилган сармояларининг умумий ҳажми ҳозирда 11 миллиард долларни ташкил этади, бу 2017 йилга нисбатан беш баробар кўпдир.
Айни пайтда Ўзбекистонда энергетика, транспорт, алоқа, қишлоқ хўжалиги, таълим каби соҳаларда Хитой сармояси иштирокида ишлаётган икки мингдан ортиқ корхона фаолият кўрсатмоқда.
«Ўзбекистон ва Хитой кўп асрлар давомида маданий алмашинув самарасини кўриб келмоқда. Икки мамлакат халқлари ўртасидаги кўп йиллик дўстлик ва ўзаро англашув тарихи цивилизациялараро мулоқотнинг замонавий ривожланиши учун мустаҳкам замин яратди», - деб таъкидланган манба.
Нашрда, шунингдек, икки халқнинг ўзаро тил ўрганишга қизиқиши ортгани урғуланган. Конфуций институтлари нотижорат давлат идоралари бўлиб, уларнинг мақсади чет элда хитой тили ва маданиятини ўргатиш орқали одамларга Хитойни яхшироқ тушунишга ёрдам беришдир. Конфуций институтлари Тошкентда 2005 йилдан, Самарқандда эса 2014 йилдан бошлаб фаолият юритмоқда. Улар ҳар йили 1000 дан ортиқ талабаларни қабул қилиб, хитой тили ва маданиятини оммалаштириш ва ўрганишга муҳим ҳисса қўшмоқда.
«Ўзбекистон ҳам Хитой сингари тарихий-маданий меросга, қадимий меъморчиликнинг ноёб ёдгорликларига бой бўлиб, улар доимо дунёнинг турли бурчакларидан сайёҳларни ўзига фаол жалб этиб келган, - давом этади муаллиф. - Сўнгги йилларда Ўзбекистонга хитойлик сайёҳлар оқими сезиларли даражада кўпайди. 2017-2019 йилларда уларнинг сони 19 мингдан 54 мингдан зиёдни ташкил қилди».
Хитой босма нашрида эълон қилинган материалда қайд этилганидек, савдо-иқтисодий ҳамкорликни янада кенгайтириш, транспорт инфратузилмаси ва рақамли технологияларни ривожлантириш, маданий-гуманитар алоқалар ва ҳудудлараро алмашинувни чуқурлаштириш, икки мамлакатнинг ривожланиш стратегиясини мувофиқлаштириш устувор вазифалар бўлиб қолмоқда. Бир қатор истиқболли йўналишлар, жумладан, автомобилсозлик, энергетика, айниқса, «яшил» энергетика, қишлоқ хўжалиги соҳасидаги ҳамкорликка алоҳида эътибор қаратиш лозим.
Мақола хулосасида «Ўзбекистон – Хитой муносабатларининг бутун спектри бўйича ривожланишнинг ижобий динамикаси бу тенденция янада кучайиб, кенг қамровли стратегик шерикликни янада чуқурлаштириш учун янги уфқларни очишидан далолат беради», деб ёзган «Beijing Review».
«Ўзбекистон МЭТ» АЖ Ахборот хизмати