Foto: Shuhrat Latipov / «Gazeta.uz»

O‘zbekistonda tabiiy monopoliyalar, jumladan, elektr energiyasi, gaz, aloqa, yo‘llar va aviatsiya bilan bog‘liq sohalarda bosqichma-bosqich mustaqil bozor regulyatorlari instituti joriy etiladi. Raqobat qo‘mitasi 2025-yilgacha bu bozorlardagi tariflarni tartibga solishni ularga topshirishi kerak bo‘ladi.

Shavkat Mirziyoyevning 6-iyuldagi farmoni bilan infratuzilma tarmoqlari va tabiiy monopoliyalar bilan bog‘liq sohalarda mustaqil bozor regulyatorlari institutini bosqichma-bosqich joriy etish bo‘yicha taklif ma’qullandi.

Bunga elektr energiyasi, tabiiy gaz, temiryo‘l, fuqaro aviatsiyasi, aeroport xizmatlari, avtomobil yo‘llari va telekommunikatsiyalar bilan bog‘liq sohalar kiradi.

2025-yil 1-yanvarga qadar Tabiiy monopoliya subyektlarining tariflarini tartibga solish va nazorat qilish bo‘yicha Raqobat qo‘mitasining funksiyalari yaratilayotgan mustaqil bozor regulyatorlariga bosqichma-bosqich o‘tkazilishi kerak.

Joriy yilning dekabr oyigacha tabiiy monopoliyalar faoliyatini huquqiy tartibga solish va tariflarni tartibga solishning samarali mexanizmlarini qayta ko‘rib chiqish rejalashtirilgan. Shu bilan birga, amalga oshirilayotgan loyihalar tahlilidan so‘ng ularning faoliyatini mustaqil regulyatorlar orqali tartibga solishni ta’minlash topshirig‘i berilgan. Shuningdek, tabiiy monopoliyalar tariflarini tartibga soluvchi hujjatlarni inventarizatsiya qilish va optimallashtirish kutilmoqda.

Avvalroq energetika vazirining birinchi o‘rinbosari Azim Axmedxadjayev O‘zbekistonda 2023-yil sentabrgacha gaz va elektr energiyasi narxlarini liberallashtirish hamda ijtimoiy iste’mol normalarini joriy etishni nazarda tutuvchi energetikani rivojlantirishning yangi dasturi taqdim etilishini ma’lum qilgandi. Bundan tashqari, “bozor asosida tariflarni va energiya ishlab chiqaruvchisi va iste’molchi o‘rtasidagi munosabatlarni tartibga soladigan” alohida regulyator paydo bo‘lishi kutilmoqda. Ozarbayjon, Turkiya va Yevropa davlatlarining tajribasi o‘rganilmoqda.

“Mustaqil bo‘ladigan regulyatorga kelsak, hozirda dunyoda mavjud bo‘lgan ko‘plab yaxshi tajribalarni o‘rganmoqdamiz. Masalan, ayni paytda yangi tajriba hisoblangan tajriba, deylik, Ozarbayjonda. Bizga ularning yondashuvi yoqdi. Ular regulyatorni yaratishdi, ammo bu regulyator hozircha Energetika vazirligi qanoti ostida ishlamoqda. Nima uchun? Chunki hozir o‘rganishmoqda, sinovdan o‘tkazishmoqda va uning qanday ishlashini ko‘rishmoqda. Va shundan keyin bu regulyatorning mustaqil bo‘lishiga ruxsat berishadi”, — dedi u.

Manba: https://www.gazeta.uz/

«O‘zbekiston MET» AJ Axborot xizmati

https://t.me/uzmetaxborotxizmati